Szereg regulacji określa, jakie sytuacje w życiu każdego obywatela są związane z obowiązkiem zapłaty podatku. Ponieważ rozliczanie podatków czy rachunkowość są czasochłonne, wielu przedsiębiorców korzysta z usług księgowych profesjonalnych biur rachunkowych – nic więc dziwnego, że zdarza się, iż sam przedsiębiorca nie zna podatków, które odprowadza. Warto się nad nimi pochylić.

Podatek dochodowy

Obowiązek płacenia tego podatku ciąży na każdym, kto w danym roku osiągnął dochody. Przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania daje dochód, czyli w przypadku przedsiębiorców – nadwyżkę przychodów nad kosztami uzyskaną z prowadzonej działalności. Przedsiębiorcy działający w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, spółki cywilnej i spółki osobowej płacą PIT, czyli podatek dochodowy od osób fizycznych. Spółki kapitałowe i inne osoby prawne płacą CIT, czyli podatek dochodowy od osób prawnych. W Polsce ponadto obwiązuje jeszcze jeden rzadziej spotykany podatek dochodowy; przedsiębiorstwa eksploatujące statki handlowe w żegludze międzynarodowej uiszczają także podatek tonażowy. Istnieją cztery formy opodatkowania dochodów:

• skala podatkowa,
• podatek liniowy,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
• karta podatkowa.

Przedsiębiorca musi wskazać preferowaną formę opodatkowania już na etapie powstania działalności. Od niej i od wysokości dochodu zależy wysokość podatku.

Podatek od towarów i usług

Przedsiębiorcy płacą także podatek od towarów i usług, czyli VAT. Kieruje nim między innymi zasada powszechności, zgodnie z którą każdy obrót dobrem podlega opodatkowaniu. Praktyczna doniosłość tej zasady jest taka, że każda transakcja wykonywana w ramach działalności gospodarczej jest opodatkowana. Oczywiście istnieją odstępstwa określone prawem, mają jednak charakter wyjątkowy. Chociaż formalnie przedsiębiorca jest podatnikiem, ekonomiczny ciężar VAT spada na konsumenta; dostarczanie produktów i usług następuje wielofazowo aż do ostatecznego odbiorcy, w związku z czym stosuje się system odliczeń, dzięki którym dostarczający mu usług i produktów podatnicy unikają obciążenia.

Inne podatki

Na koniec należy wspomnieć, że przedsiębiorcy często płacą również podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) i podatek od nieruchomości. PCC wynika z Ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, której pierwszy artykuł określa zamknięty katalog czynności prawnych będących przedmiotem PCC. Ponieważ przedsiębiorcy aktywniej uczestniczą w obrocie i dokonują czynności prawnych, jest to podatek, którego obowiązek zapłaty powstaje w stosunku do nich częściej. Dodatkowo przedsiębiorca, który ma prawo własności, posiadania lub wieczystego użytkowania gruntu, budynku lub jego części, a także prawo do budowli lub jej części związanej z prowadzeniem działalności gospodarczej będzie musiał zapłacić podatek od nieruchomości.